Bang New York ngày 15/1 đã thông qua luật kiểm soát súng được cho là chặt chẽ nhất từ trước tới nay ở Mỹ, trở thành bang đầu tiên ở nước này áp dụng những hạn chế sau vụ thảm sát trường tiểu học tại Connecticut. Các dân biểu ở hạ viện bang đã thông qua dự luật với tỉ lệ phiếu 104-43. Trước đó thượng viện bang bỏ phiếu với tỉ lệ 43-18 vào cuối ngày thứ Hai. Thống đốc Dân chủ của bang này Andrew Cuomo, đã đẩy rất nhanh dự luật, nói ông hoan nghênh sự ủng hộ của cơ quan dân biểu. “Tôi tự hào là một người New York hôm nay,” Cuomo nói khi ông ký ban hành dự luật. “Không chỉ vì New York có dự luật đầu tiên, mà còn vì New York có dự luật tốt nhất”. Các biện pháp được áp dụng bao gồm cấm bán vũ khí như súng trường quân đội, loại được sử dụng trong vụ thảm sát ngày 14-12 khiến 20 em nhỏ sáu và bảy tuổi và sáu nhân viên ở trường tiểu học Sandy Hook, Newtown, Connecticut, thiệt mạng. Vụ xả súng đã gây ra tranh luận lớn trên toàn quốc về việc ban hành các luật kiểm soát súng. Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày thứ Ba nói ông sẽ công bố đề xuất của chính ông vào hôm nay, theo giờ Mỹ. Thị trưởng thành phố Michael Bloomberg, một người chỉ trích quyết liệt các luật cho phép sở hữu súng dễ dàng, nói đạo luật tại New York cho thấy “chúng ta có thể hành động nhanh chóng, không đảng phải để thông qua những luật về súng giúp cộng đồng an toàn hơn.” Tuy nhiên, hội những người sở hữu súng lớn nhất nước, Hiệp hội súng trường quốc gia (NRA) nói họ “hết sức giận dữ trước đạo luật kiểm soát súng độc đoán.” [Bước đi đầu trong nỗ lực siết chặt sở hữu súng] “Đạo luật phản ánh yêu cầu chính trị của một thống đốc và có tác dụng hỗ trợ sự nghiệp chính trị của ông ta,” NRA nói về Cuomo, được cho là một ứng viên tiềm tàng cho cuộc bầu cử tổng thống 2016. Luật mới, vơi tên gọi Đạo luật thực thi với an ninh súng đạn NY, hay NY SAFE, cũng giảm các ổ đạn được phép dùng từ tối đa 10 viên xuống còn bảy viên và gia hạn các yêu cầu kiểm tra nhân thana người mua với mọi vụ bán súng, bao gồm cả các hợp đồng tư nhân. Một điểm đáng chú ý khác là đạo luật nhấn mạnh việc ngăn chặn người có tiền sử thần kinh tiếp cận với vũ khí. Một đạo luật hiện hành cho phép các thẩm phán ra lệnh những người bị thần kinh phải được đưa đi chữa trị cũng được củng cố. “Tôi cho rằng thông điệp rất rõ ràng sau vụ Newtown,” người phát ngôn hạ viện bang Sheldon Silver nói. “Đây là tình huống khẩn cấp”. Súng ngắn phổ biến hơn Tuy nhiên, những người phản đối nghi ngờ việc tập trung vào súng trường sát thương có phải là một bước đi khôn ngoan, vì súng ngắn được sử dụng phổ biến hơn nhiều trong các vụ phạm tội. Họ cũng cáo buộc Cuomo và những đồng minh vi phạm hiến pháp Mỹ bảo vệ quyền sở hữu vũ khí.
Thống đốc bang New York Andrew Coumo có khả năng ra tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2016 (Nguồn: AFP)
Luật “đã chà đạp lên quyền hợp hiến của các công dân chúng ta,” hạ nghị sĩ bang của phe Cộng hòa Marc Butler nói trong phiên tranh luận ngày thứ Ba. Những người ủng hộ thì lập luận rằng súng trường thiết kế bắn với tốc độ và cường độ cao vào nhiều mục tiêu khiến các vụ thảm sát dễ xảy ra hơn. Trước cuộc bỏ phiếu hôm thứ Hai, Cuomo cũng chỉ trích những lập luận cho rằng súng trường cần thiết cho các sinh hoạt thông thường, như của những người đi săn. “Không ai đi săn với súng trường sát thương”, Cuomo nói. “Không ai cần tới 10 viên đạn để giết một con hưu. Hãy chấm dứt sự điên rồ đó”. Một cuộc thăm dò dư luận của Trung tâm nghiên cứu Pew công bố ngày thứ Ba cho thấy 80% người Mỹ ủng hộ ngăn cản người bệnh thần kinh tiếp xúc với vũ khí, trong khi 67% ủng hộ ý tưởng gây tranh cãi về việc duy trì một bộ dữ liệu liên bang các vụ mua súng. Nhưng cũng có 64% muốn có bảo vệ vũ trang tại các trường học và chỉ 55% ủng hộ một lệnh cấm ở quy mô liên bang với các vũ khí sát thường hàng loạt. Một cuộc thăm dò khác của Washington Post và ABC News cho thấy đa số người Mỹ đều lo sợ xả súng sẽ diễn ra trong cộng đồng của họ. Cuộc thăm dò cho biết 65% người dân ủng hộ lệnh cấm toàn quốc với các băng đạn lớn.
Tưởng niệm các nạn nhân ở trường Sandy Hook (Nguồn: AFP)
Tuy nhiên, chỉ 51% ủng hộ súng ngắn bán tự động, có thể tự nạp đạn sau mỗi lần bắn, khiến số lần bắn nhiều hơn./.
Trần Trọng (Vietnam+)